ความแตกต่างระหว่าง Tempering (การอบ отпу) และ Annealing (การอบอ่อน)

ความแตกต่างระหว่าง Tempering (การอบ отпу) และ Annealing (การอบอ่อน)

ทั้งสองกระบวนการเป็น การอบความร้อน (Heat Treatment) แต่มีวัตถุประสงค์และผลลัพธ์ต่างกันโดยสิ้นเชิง:

พารามิเตอร์
Tempering (อบ отпу)
Annealing (อบอ่อน)
วัตถุประสงค์หลัก
ลดความเปราะ เพิ่มความเหนียว
ลดความแข็ง ทำให้วัสดุนิ่มลง
อุณหภูมิ
ต่ำกว่าอุณหภูมิวิกฤต (ทั่วไป 150–650°C)
สูงกว่าอุณหภูมิวิกฤต (ทั่วไป 750–900°C)
การควบคุมการเย็น
เย็นในอากาศ (ปกติ)
เย็นช้าในเตา (Furnace Cooling)
ผลต่อความแข็ง
ลดความแข็งเล็กน้อย
ลดความแข็งอย่างมาก
ผลต่อโครงสร้าง
เปลี่ยน Martensite เป็น Troostite/Sorbite
ได้โครงสร้าง Pearlite/Ferrite ที่สมดุล
การประยุกต์ใช้
ใช้หลังการชุบแข็ง (Hardening)
ใช้ก่อนการขึ้นรูปหรือแก้ไขความเครียด
ตัวอย่างการใช้งาน
สปริง, มีด, ชิ้นส่วนเครื่องจักร
เหล็กแผ่น, ท่อ, ชิ้นงานที่ต้องขึ้นรูปซ้ำ
 

รายละเอียดเพิ่มเติม:

1. Tempering (การอบ отпу)

ใช้หลังกระบวนการชุบแข็ง เพื่อลดความเปราะของ Martensite
กลไก: ปลดปล่อยความเครียดภายใน และย่อยสลาย Martensite เป็นโครงสร้างที่เหนียวขึ้น
ผลลัพธ์:
ความแข็งลดลง 10–20% แต่ความเหนียวเพิ่มขึ้น
ป้องกันการแตกหักขณะใช้งาน
ตัวอย่าง:
สปริงรถยนต์: ออบที่ 400–450°C เพื่อให้ทนแรงกระแทก
มีด: ออบที่ 200–300°C เพื่อรักษาความแข็งแต่ลดการแตก
2. Annealing (การอบอ่อน)

ใช้เพื่อรีเซ็ตโครงสร้างวัสดุ ให้กลับสู่สภาพนิ่มและขึ้นรูปง่าย
กลไก: ทำให้เกิดการรวมตัวใหม่ของผลึก (Recrystallization)
ผลลัพธ์:
ความแข็งลดลง 50% หรือมากกว่า
เพิ่มความสามารถในการตัดเฉือนหรือดัด
ตัวอย่าง:
เหล็กแผ่นก่อนการรีด: ออบที่ 850°C เพื่อป้องกันรอยแตก
ชิ้นงานหล่อ: ออบเพื่อแก้ความเครียดจากการเย็นตัวไม่สม่ำเสมอ
 

ตารางเปรียบเทียบโครงสร้างผลึก:

กระบวนการ
โครงสร้างก่อนอบ
โครงสร้างหลังอบ
Tempering
 Martensite
Troostite/Sorbite
Annealing
Martensite/Pearlite
Coarse Pearlite/Ferrite
 

สรุปเลือกใช้:

ต้องการความแข็ง + ความเหนียว → Tempering
ต้องการให้นิ่ม + ขึ้นรูปใหม่ได้ → Annealing
กระบวนการทั้งสองมักใช้ร่วมกันในลำดับ:
Annealing → การขึ้นรูป → Hardening → Tempering